Middelbare scholieren in relatie met klaasgenoten 2014 - 2020
18 november 2021
Belang van sociale relaties op school
Verschillende theorieën wijzen op het belang van sociale relaties voor de motivatie en schoolattitude van leerlingen. Een goede sociale inbedding in school draagt bij aan een hogere motivatie en betere leerprestaties, waarbij sterke sociale relaties kunnen beschermen tegen een negatieve leerhouding, verlies aan schoolvertrouwen en schooluitval. Goede relaties met andere leerlingen dragen bij aan groepsgevoel, vorming van identiteit en zekerheid, en daarmee aan de ontwikkeling van leerlingen. Inzicht in de sociale relaties die leerlingen hebben op school, kan daarom bijdragen aan inzicht in de mechanismen achter tekortschietende leerprestaties of motivatie van leerlingen.
Sociale relaties en inhaalprogramma’s
Onderzoek van LEARN! naar de effectiviteit van inhaalprogramma’s in het onderwijs om corona-vertragingen aan te pakken (die er al waren voordat NPO werd uitgerold), laat zien dat leerlingen in het VO zich tijdens en kort na de tweede lockdown (16 december 2020 – 8 februari 2021) meer sociaal geaccepteerd in hun klas voelden dan aan het einde van het schooljaar 2020-20214. Dit onderzoek is uitgevoerd onder scholen die inhaalprogramma’s uitvoeren. De resultaten laten ook zien dat de inhaalprogramma’s geen effect hebben op de sociale relaties die leerlingen op school ervaren.
In deze factsheet
Vanwege het belang van de sociale relaties die leerlingen ervaren verzamelen we ook in de OnderwijsMonitor Limburg sinds 2014 in VO3 informatie over hoe de leerlingen hun sociale relaties met klasgenoten en met leraren ervaren. In deze factsheet presenteren we eerst cijfers over sociale relaties die leerlingen met klasgenoten ervaren. In deel 2 gaan we in op de relaties die ze met leraren ervaren. In latere factsheets leggen we de relatie tussen deze sociale inbedding en bijvoorbeeld verwachtingen van leerlingen over hun toekomst, schoolmotivatie of leerprestaties.
Terugkoppeling voor scholen/besturen
Als uw (middelbare) school/bestuur heeft meegedaan aan de dataverzameling, kunt u via deze link de gegevens inzien voor de eigen school/bestuur. Hiervoor is een inlogcode nodig die bestuurders en schoolleiders van deelnemende scholen hebben ontvangen.
De resultaten in het kort:
- Het algemeen beeld in Limburg, waarbij we kijken naar de ervaren sociale relaties met klasgenoten van vo3 leerlingen,
laat zien dat dit in 2020 vóór de schoolsluiting boven gemiddeld goed was, evenals voorgaande jaren. Na de
schoolsluiting is de score lager en beneden gemiddeld. De daling is met name zichtbaar in het vmbo en havo.
- Over het algemeen ervaren vmbo ers de slechtste sociale relaties met klasgenoten, in vergelijking met havisten en vwo ers .
- Vwo ers ervaren de beste sociale relaties met klasgenoten. Met uitzondering van vwo ers in Noord Limburg, die wijken niet af van havisten.
- Meisjes ervaren minder goede sociale relaties dan jongens. Dit verschil geldt met name voor het vmbo en niet voor havo en vwo. Met betrekking tot de dalende score na de schoolsluiting in 2020, is deze gelijk voor jongens en meisjes. Wel zien we dat meisjes na de zomer lagere scores rapporteren dan voor de zomer; bij jongens is dit niet zo.
- Er zijn geen significante verschillen in ervaren sociale relaties naar opleidingsniveau van de ouders binnen de vier onderwijstypen (vmbo bl kl, vmbo gl/tl, havo en vwo). Het valt wel op dat leerlingen met wo-opgeleide ouders in Noord Limburg een lagere score rapporteren dan leerlingen met mbo-opgeleide ouders. Kijken we naar verschillen in opleidingsniveau van ouders m.b.t. de dalende score na de schoolsluiting in 2020, dan zien we dat deze name significant is voor leerlingen met mbo-opgeleide ouders.
- Leerlingen op vmbo bl/kl in Midden Limburg ervaren betere sociale relaties met klasgenoten dan leerlingen op vmbo bl/kl elders. Leerlingen op vmbo gl/tl in Maastricht-Heuvelland ervaren betere sociale relaties met klasgenoten dan leerlingen op vmbo gl/tl elders.
- Havisten in Noord-Limburg ervaren betere sociale relaties met klasgenoten dan havisten elders.
- Vwo-ers in Noord-Limburg ervaren slechtere sociale relaties met klasgenoten dan vwo-ers elders. De
dip voor 2020 zien we alleen in Noord-Limburg en Parkstad Limburg.
Download hier de volledige pdf